Nieuws

Betere score op Planet Proof indicatoren in 2019

Gepubliceerd op
15 december 2020

Om de integrale duurzaamheid van melk te kunnen beoordelen heeft Stichting Milieukeur het certificaat ‘On the way to PlanetProof’ in het leven geroepen. Om melk te mogen leveren volgens dit keurmerk moeten bedrijven aan verschillende duurzaamheidscriteria voldoen. De deelnemers aan het project Koeien & Kansen hebben in 2019 wederom beter gescoord op vijf belangrijke duurzaamheidscriteria, behorend bijhet schema 'On the way of PlanetProof''.

Om voor het keurmerk ‘On the way to PlanetProof’ in aanmerking te komen, moet een veehouder voldoen aan algemene eisen op het gebied van melkkwaliteit, weidegang en veiligheid van mens en dier. Daarnaast zijn er criteria opgesteld voor de 3 thema’s biodiversiteit, klimaat en dierenwelzijn. Op al deze drie thema’s moet de melkveehouder voldoen aan het basisniveau en op tenminste één van deze thema’s aan het hoogste ‘topniveau’. Bij het hoogste niveau zijn de doelen scherper dan bij het basisniveau. Dus een integraal keurmerk met veel en veelzijdige criteria, geen sinecure om dit ‘even’ te halen. In dit artikel beperken we ons tot een aantal criteria van het thema biodiversiteit en de broeikasgasemissies.

In 2018 voldeden de Koeien & Kansen- bedrijven gemiddeld aan 71% van de criteria voor het basisniveau* op het gebied van biodiversiteit en broeikasgasemissies. Achttien procent van de bedrijven scoorde integraal goed op de 5 kengetallen tegelijk. Geen eenvoudige opgave dus, ook niet voor melkveehouders die zich al enige tijd op efficientie richten.

Het basisniveau voor ammmoniak werd door 88% van deze bedrijven gehaald.(maximaal 80 kg NH3 uitstoot/ha). Eenenzeventig procent haalde tenminste 50% eiwit van eigen land (driejarig gemiddelde, over alleen 2018 was dit 41%) en had een uitstoot van broeikasgassen van maximaal 1200 gram CO2-eq per kg melk. Vijfenzestig procent had tenminste 40% blijvend grasland. De doelstelling voor stikstofbodemoverschot (max. 150 kg N/ha) werd door 59% van de bedrijven gehaald.

In dit artikel kijken we hoe de bedrijven in 2019 scoorden op de genoemde vijf duurzaamheidskenmerken van het keurmerk ‘On the way to PlanetProof’. Resultaten die zijn bepaald met de KringloopWijzer van 2019, zijn de basis hiervoor. Overigens beoordeelt “On the way to PlanetProof” de duurzaamheidsindicatoren op basis van een driejarig gemiddelde, in dit artikel kijken we alleen naar de resultaten van 2019.


*Het keurmerk ‘On the way to PlanetProof’ omvat veel meer dan alleen de genoemde kengetallen. Als bedrijven de criteria bij deze kengetallen halen, wil dat zeker nog niet zeggen dat eenvoudig aan alle criteria van het keurmerk te voldoen is.  

Score Koeien & Kansen 2019

Tabel 1 laat voor de Koeien & Kansen-bedrijven zien of ze in 2019 voldeden aan het basisniveau voor de biodiversiteitkenmerken ‘eiwit van eigen land’, ‘ammoniakemissie per ha’, ´percentage blijvend grasland´en ‘stikstofbodemoverschot’. Ook het klimaatkengetal ‘broeikasgasemissie per kg meetmelk’ is weergegeven. Voor het stikstofbodemoverschot en de broeikasgasemissie kent het schema van ‘On the way to PlanetProof’ een ‘correctie’ voor veengrond. De totale broeikasgasemissie is alleen voor melk, dus exclusief emissie toegerekend aan vleesproductie. Overall gezien, voldoet 30% van de bedrijven voldoet aan de basisnorm voor 'On the way to PlanetProof' voor de onderzochte indicatoren.

Uit tabel 1 blijkt dat bijna alle bedrijven een ammoniakemissie realiseren onder het basisniveau van 80 kg NH3/ha. Slechts 1 bedrijf scoort met 105 kg NH3/ha ruim boven dit niveau en 1 bedrijf zit met 84 kg NH3/ha dicht bij de basisdoelstelling. Ook wat betreft stikstofbodemoverschot overschrijden verreweg de meeste Koeien & Kansen-bedrijven de basisnorm niet. Slechts 2 bedrijven hebben een bodemoverschot van meer dan 150 kg N/ha (dit is het standaard basisniveau, dus niet het voor droogte gecorrigeerde niveau van 2019). Twee Koeien & Kansen-bedrijven halen minder dan 50% eiwit van eigen land. Van deze 2 is er 1 bedrijf dat dichtbij de basisnorm zit met een afwijking van minder dan 5%.

Ten opzichte van de basiseis voor blijvend grasland (minimaal 40%) voldoet 71% van de Koeien en Kansen-bedrijven aan deze norm. Vijf bedrijven hebben echter fors minder blijvend grasland dan de basisnorm van het keurmerk ‘On the way to PlanetProof’.

Tabel 1: Resultaten Koeien & Kansen-bedrijven op 5 duurzaamheidsindicatoren behorend bij het keurmerk ‘On the way to PlanetProof’, gegevens 2019 (groen = voldaan aan minimale eis, oranje = bijna voldaan aan minimale eis en rood = niet voldaan aan minimale eis)
Tabel 1: Resultaten Koeien & Kansen-bedrijven op 5 duurzaamheidsindicatoren behorend bij het keurmerk ‘On the way to PlanetProof’, gegevens 2019 (groen = voldaan aan minimale eis, oranje = bijna voldaan aan minimale eis en rood = niet voldaan aan minimale eis)

Ten opzichte van de basiseis voor blijvend grasland (minimaal 40%) voldoet 71% van de Koeien en Kansen-bedrijven aan deze norm. Vijf bedrijven hebben echter fors minder blijvend grasland dan de basisnorm van het keurmerk ‘On the way to PlanetProof’.

De Koeien & Kansen bedrijven scoren het minst goed bij de basisnorm voor broeikasgassen. Deze norm ligt op <1200 gram CO2-eq per kg melk: 65% van de bedrijven haalt de norm. Opgemerkt moet wel worden dat 4 van de 6 bedrijven, die de basisnorm niet halen, minder dan 100 g CO2-eq per kg meetmelk van de norm verwijderd is en slechts een kleine stap hoeft te zetten om aan de basisnorm te voldoen.

Gemiddeld betere score dan in 2018

In 2019 voldeden 4 Koeien & Kansen-bedrijven aan alle basisnormen voor het keurmerk ‘On the way to PlanetProof’ voor wat betreft de 5 genoemde duurzaamheidsindicatoren, in 2018 waren dit er 3. Ook wanneer we kijken naar het aantal keren dat aan de basiseisen is voldaan, dan is er in 2019 duidelijk vooruitgang geboekt. In 2018 voldeed een gemiddeld Koeien & Kansen-bedrijf nog voor 71% aan de basiseisen (gemiddeld aan 3,5 van de 5 eisen voldaan). In 2019 is dit gestegen naar 79% (gemiddeld aan 3,9 van de 5 eisen voldaan).

Voor 7 bedrijven geldt dat ze aan 4 van de 5 eisen hebben voldaan en dus nog extra aandacht aan 1 thema hoeven te besteden om aan de bovengenoemde basiseisen van ‘On the way to PlantProof’ te voldoen. Vier van deze 8 bedrijven hoeven de uitstoot van broeikasgassen nog maar licht (minder dan 100 g CO2-eq. /kg melk) te verminderen om aan alle 5 de duurzaamheidscriteria te voldoen en 1 bedrijf hoeft nog maar 3% meer eiwit van eigen land te halen om aan de vijf duurzaamheidscriteria te voldoen.

Vijf bedrijven voldeden in 2019 aan 3 van de 5 basiseisen en zullen nog wat meer inspanning moeten verrichten om aan alle 5 de criteria te voldoen.

Niet voor iedereen weggelegd

Voldoen aan alle duurzaamheidscriteria is niet voor ieder bedrijf een haalbare kaart. Soms gewoon omdat de bedrijfsstrategie er niet op ingericht is. Een bedrijf met veel vruchtwisseling zal bijvoorbeeld moeilijk de doelstelling voor aandeel blijvend grasland kunnen halen. En zeer intensieve bedrijven zullen eerder moeite hebben om het criterium ‘eiwit van het eigen land’ te halen. Toch laten de Koeien & Kansen-bedrijven zien dat er voor veel bedrijven mogelijkheden zijn om te voldoen aan de besproken duurzaamheidscriteria wanneer de structuur en de bedrijfsvoering er voor geschikt zijn. Maar dit vergt wel focus en gerichte inspanning om een goede score bij de indicatoren te halen, dat gaat niet vanzelf. De Koeien & Kansen veehouders werken samen met hun adviseurs en zetten stappen om de criteria te halen.