Nieuws

Sturen op stikstofbedrijfsoverschot

Gepubliceerd op
26 oktober 2020

Het sturen op een laag stikstofbedrijfsoverschot per hectare heeft een positieve invloed op de totale stikstofbelasting naar bodem, lucht, water en klimaat. Dit draagt bij aan een vermindering van de totale uitstoot van stikstof. Richt je als ondernemer dan als eerst op het verlagen van het stikstofbedrijfsoverschot en het verhogen van de stikstof-efficiëntie.

De commissie Remkes presenteerde laatst de afrekenbare stoffenbalans als oplossing voor de stikstofcrisis. Deze balans lijkt op MINAS. In de periode 1998-2004 moesten alle landbouwbedrijven een mineralenbalans bijhouden en werden ze afgerekend op het bedrijfsstikstof- en fosfaatoverschot per hectare. Dat betekende dat er een rekensom plaatsvond tussen de stikstof die het bedrijf in kwam en die er uit ging. Het verschil hier tussen was het bedrijfsoverschot. Dat bedrijfsoverschot is het totale stikstofoverschot onderverdeeld in vier richtingen. Stikstof kan namelijk vervluchtigen in de vorm van ammoniak (NH₃), lachgas (N₂O), stikstofoxide (NOx) en terecht komen in het stikstofbodemoverschot.  

In de bedrijfsbalans in de KringloopWijzer is een overzicht te vinden van deze ‘berekende’ overschotten van het totale bedrijf op basis van één jaar. 

Overzicht van Bedrijfsbalans uit de KringloopWijzer
Overzicht van Bedrijfsbalans uit de KringloopWijzer

Op basis van deze resultaten krijg je als ondernemer inzicht in de onderverdeling naar N- ammoniak, N-lachgas, stofstikstofdioxide en stikstofbodemoverschot.

Sturen op een lager stikstofbedrijfsoverschot is de eerste stap voor veel bedrijven. Hier valt op veel bedrijven nog winst te behalen door nog nauwkeuriger en bewuster te bemesten en daarbij de focus te leggen op het verbeteren van zowel de kwantiteit, als de kwaliteit van de gewasopbrengsten. Waarbij het uitgangspunt is om alle stikstof zo optimaal te benutten uit je dierlijke mest en/of kunstmest, zodat je als ondernemer zo min mogelijk stikstof aan hoeft te voeren door bijvoorbeeld de aankoop van eiwitrijke krachtvoeders en/of andere bijproducten.

Voordelen op stikstofbalans door samenwerking

Naast sturen op een laag totaal stikstofoverschot per hectare kan ook gestuurd worden op een hogere stikstof-efficiëntie (NUE), Dit is het getal ‘bedrijfsbenutting’ uit de KringloopWijzer. Door samenwerkingsverbanden tussen akkerbouwers en veehouders in de regio’s zou deze berekening gezamenlijk gemaakt kunnen worden en zo de stikstofefficiëntie verder verbeterd kunnen worden in de toekomst. 

n_benutting.png

Verlagen ammoniakemissies

In eerste instantie gaat het over het verlagen van de stikstofbelasting en het verhogen van de stikstofbenutting. In tweede instantie, in specifieke situaties en op specifieke locaties, is het nodig extra aandacht te besteden aan het verlagen van de ammoniakemissie. Dit kunnen technische maatregelen zijn, zoals een verdere reductie door het emissiearm aanwenden van mest of het aanpassen van stallen. Het kan ook via managementmaatregelen. Denk hierbij aan meer weidegang, minder eiwit in het rantsoen, maar ook minder dieren, bijvoorbeeld minder jongvee per kilogram afvoer. De KringloopWijzer rekent dit allemaal door.

 

Opbouw KringloopWijzer

De KringloopWijzer kan op dit moment alle soortige stikstofkengetallen berekenen, tot aan de ammoniakemissie en de broeikasgasemissie toe. Maar alleen voor de mineralenbalans en voor de bedrijfsbenutting van stikstof (NUE) is het niet noodzakelijk om de hoeveelheid stikstof uit eigen ruwvoer te bepalen/berekenen. Ofwel er is geen BEX-berekening nodig en dus ook geen officiële kuilanalyses en kuilopmetingen. Dat maakt het robuuster en minder gevoelig voor aannames in de rekenmodellen, waardoor het vertrouwen in het “afrekenen” groter wordt. Maar daarmee komt de complete stroom van stikstof, fosfaat en koolstof door het bedrijf niet in beeld. De ammoniakemissie en broeikasgasemissie zijn met een mineralenbalans niet in beeld te brengen. De KringloopWijzer kan het allemaal, het is de keuze aan de sector en politiek op welk getal uiteindelijk afgerekend moet gaan worden.